DÊSIMİ FAMKERDENE RÊ DÊSIMİ ZONAENE

DÊSIMİ FAMKERDENE RÊ DÊSIMİ ZONAENE

MA DÊSIMİ ZONAENE RÊ ÇI LOZIMO


*Dêsımi zonaene, tarixê Dêsımi u dêsımu zonaena…


*Dêsımi zonaene, hard u cografia Dêsımi zonaena…

*Dêsımi zonaene, tarixê welatê Dêsımi zonaena…

*Dêsımi zonaene, itıqatê dêsımu zonaena…

*Dêsımi zonaene, weşiya dêsımu zonaena…

*Dêsımi zonaene, wertê Dêsımi u dêsımu ve dormi ra zonaena…

*Dêsımi zonaene, dugelunê dormê Dêsımi zonaena…

Têyniya ewroênu nê, vizêrênu, tayna rewênu ki naskerdena, zonaena…

Demê Osmanianu, demê Roma u tayna ravêri….



* Dêsımi zonaene, dêsımu çhım de insana u insani zonaena…

-Hala ke, domonu rê, cêniyu rê, seqet u kokımu rê…

- Serva cı(dinu) se kerdêne, se vatêne…

* Dêsımi zonaene, dêsımu çhım ra hard u tabiat ro sêrkerdena…

- Elaqa dêsımu ve ağwe, hêyni u, çhemu zonaena…

- Dêsımu çhım de jiargiyêniya kou, bırru, mahluqati zonaena…



* Dêsımi zonaene, zonê Dêsımi zonaena, famkerdena, qeseykerdena…

-Vaten u qesê ke zonê dêsımu derê zonaena...



MA NA XUSUSU SERO Kİ QESEYBIKERİME….

HAMA NIKA ÇİYÊ DE BİNİ SERO QESEYBIKERİME





BEXTÊ DÊSIMİ U DÊSIMU


Dormê Dêsım u dêsımu, her çiyê cı rê dısmeni vi…

Hama leto zêde, BEXTÊ DÊSIMİ sero saro ho kewtêne ve bela… Yanê tım sarê ho bela de vi…

Na Cografia de sarê kami ke bela de viyo… ho esto ve bextê Dêsımi u dêsımı.

Cokura vi ke, bêbexti, zordesti, mıxeneti u wayirê zor u zexti ki cırê dısmeni vi…
-*-

MA ÇIRA NAMÊ DÊSIMU VE XIRAVİYE VÊJİYA

1- Bêbextu, zordestu, mıxenetu ve wayirunê zor u zexti daima gerrê Dêsımi u dêsımu kerdêne…

Dêsımu qe caê de ho ifade nêkerdêne…

2- Dêsımu dest de imkanê ho ifadekerdene çinê vi…

Dısmenê Dêsımi u dêsımu wayirê imkan u texti bi…


3- Muacürunê Balkan u Kafkasia rê endi ca nêmendi vi…




KAMİ HO ESTÊNE VE BEXTÊ DÊSIMU



1- Kam ke zulm u zorê Osmaniu (Osmanian) ra bêzar bi vi


Hatta ora ravêr ki niya vi

2- Kam ke zulm u zorê beg u valiyunê Osmanian ra bêzar bi vi

Têyniya camordi nê, cêni ki amê ho esto ve bextê dêsımu



3- Kam ke zulm u zorê beg u ağaunê ho u yê dormê ho ra bêzar bi vi


4- Dêsımunê ke zulm u zorê beg u ağaunê dormê ho ra bêzar bi vi


5- Dêsımunê ke wertê sarê bini de vi…

Hela iyê ke ciranê tırk u kurdunê suniu vi


6- Wayirê sowdaê ke welatê ho de, çê u caê ho de bınê zor u zexti de vi

7- Tolıvê Raa Heqiyê ke zovina welatu de weşiya ho ramıtêne

8- Taê çhepbazê ke, caê ho ca nêkerd; ameyi ho est ve bextê dêsımu


9- Dugel u begu dormi ki gegane ho esto ve şiya Dêsımi u dêsımu


Not : Ma na meselu gereke tek u tek biyarime ra zon...


Tornê Thuji (Mehmet Tüzün) - 30. 10. 2010

-*-
DERSİMİ ANLAMAK İÇİN:

- Dersimin ve dersimlilerin tarihini bilmek gerekir.

- Dersimin coğrafyasını bilmek gerekir.

- Dersimin tarihi coğrafyasını bilmek gerekir.

- Dersimin inancını bilmek gerekir.

- Dersimlinin yaşamını bilmek gerekir.

- Dersimin çevresi ile ilişkilerini bilmek gerekir.

- Dersimle ilgili ve çevreleyen devletleri tanımak gerekir.
-Yalnızca günümüzü değiL, daha öncekilerini, hatta daha da öncekilerini bilmek gerek
- Osmanlı dönemini, Bizans-Roma dönemi ve daha da öncesini...

- Dersimin insana ve insanlığa bakışını bilmek* demektir.
-Özellikle çocuklar, kadınlara, özürlü ve yaşlılara bakışını bilmek...
- Onlar için ne yaparlardı, ne derlerdi…

- Dersimin doğaya bakışını ve doğa ile ilişkilerini bilmek demektir.
- Dersimlilerin suyla, çeşme ve akarsularla ilişkilerini bilmek gerek…
Hemen hepsi kutsaldır…
- Dersimliler nezdinde dağların, ormanların ve canlıların kutsallığı…

- Dersimin dilini bilmek ve anlamak gerekir.

- Dersimlilerin söylem, deyim ve deyişlerini anlamalk gerekir...


ELBETTE BÜTÜN BU HUSUSLARDA YAZMALIYIZ, KONUŞMALIYIZ….

AMA ŞİMDİ BİR BAŞKA HUSUSU DİLLENDİRMELİ VE TARTIŞMALIYIZ…



DERSİMİN BAHTI
Kendilerini çevreleyen hemen her topluluk ve devlet Dersimi ve dersimlilerin her şeylerine düşman idiler…

- Çünkü her şeyleriyle farklı idiler…

- Ama daha çok “DERSİMİN BAHTI// BEXTÊ DÊSIMİ” başı belaya giriyordu. Yani hemen her zaman bu nedenle başı belada idi…


- O cografiya da kimin başı derde girmiş ise, hemen çoğu Dersime ve dersimlilerin bahtına başvurmuşlar…

- O nedenle de zalimler, zorbalar, muhannet ve taht sahibi olanlar Dersim ve dersimlilere düşman idiler.

En başta da bedbahtlar…-*-



PEKİ NEDEN DERSİMİN ADI KÖTÜYE ÇIKIYORDU

MA ÇIRA NAMÊ DÊSIMU VE XIRAVİYE VÊJİYA


1- Bedbahtlar, zorbalar, muhannetler ile güç ve taht sahibi olanlar her zaman Dersim ve dersimlileri şikayet ederlerdi…

Dersimliler hiçbir yerde kendilerini ifade edemiyorlard.

2- Dersimlilerin ellerinde kendilerini ifade etme olanakları yoktu…

3- Dersim ve dersimlilerin düşmanları imkanların, gücün vr tahtın sahipleri idi…

4- Dışardan gelen göçmenlere yer açmak ve nüfusu dengeleme anlayışları bürokrasiye hakim idi...
-Özellikle Balkan ve Kafkasya göçmenleri …



PEKİ BÜTÜN BUNLARA RAĞMEN KİM DERSİME SIĞINIYORDU, KORUNMA İSTİYORDU

(KAMİ HO ESTÊNE VE BEXTÊ DÊSIMU)

1- Osmanlıların zor ve baskısından usananlar Osmanlı sınırlarının hemen her yerinden…
Hatta ondan önce de…i

2- Bölgedeki Osmanlı bey ve valilerilernin zulmünden kaçanlar
Yalnızca erkekler değil, kadınlar da Dersimin ve dersimlilerim bahtına sığındılar…

3- Çevredeki mir ve ağaların baskı ve zulmünden usananlar

NOT: Yukarda saydıklarımın hemen hepsi dersimli de değildiler….

4- Çevrelerindeki baskı ve zulümden kaçan kenar bölgedeki dersimliler

5- Farklı inançtan topluluklarla komşu olan ve o nedenle başı dertte olan dersimliler…
Hele de Türk ve Kürt Sünni beglerine komşu olanlar…

6- Sevdalarını evinde ve kendi yerlerinde yaşayamayan aşıklartın da genelde sığındıkları yer Dersimdir.

7- Başka bölge ve ülkelerde yaşayan Raa Heqi (Raa Haqi) mensupları…

8- Kendi örgütlenmelerini ve varlıklarını başka yerde idame ettiremeyen solcu örgüt mensupları…

9- Hatta bazen çevreleri ile sorunları büyümüş, kendi ülkelerinde yaşama olanağı kalmayan ülke ve devlet yetkilileri de(Şah İsmail’in çocukluğu bu nedenle Dersim’de geçmiş) Dersim ve dersimlilere sığındılar.


ÇÜNKÜ DERSİMLİLER ÖLÜRDÜ, KENDİLERİNE SIĞINANLARI ELE VERMEZLERDİ…

VE DERSİMLİLER, AMAN DİLEYENLERİ YÜZ ÜSTÜ BIRAKAMAZLARDI...

"DERSİMLİNİN BAHTI YOKSA KENDİSİ DE YOKTUR" diye düşünülürdü...


Not : Elbette bu hususları tek tek açıklamak zorundayız…

Aksi halde Dersimliler "çevrelerine saldıran eşqiyalar" olarak anlatılmaya devam edilecektir.


Tunceli Üniversitesi’nin 04-06 Ekim 2010 tarihlerinde düzenlediği
TUNCELİ ÜNİVERSİTESİ I.ULUSLARARASI TUNCELİ (DERSİM) SEMPOZYUMU’nda da
birçok panelistin de olaya bakışı bu idi…


Dersimlilerin bu anlayışı kırmaları zorunludur…

Ve ne yazık ki; bunun için de yalnız olacaklar.

Tornê Thuji (Mehmet Tüzün) - 30. 10. 2010

-*-

ÇIQA KE WEXTÊ SIMA Bİ
EVE VENG BIWANÊ